Sáng ngày 24/7/2025, tại Hội trường Báo Tiền Phong, 15 Hồ Xuân Hương, Hà Nội, đã diễn ra tọa đàm với chủ đề “Đưa Công Nghệ Vũ Trụ Trở Thành Động Lực Phát Triển Mới” do Báo Tiền Phong tổ chức. Sự kiện quy tụ nhiều chuyên gia đầu ngành, lãnh đạo các cơ quan nghiên cứu, đại diện Bộ, ngành cùng các doanh nghiệp công nghệ tiên phong trong nước và quốc tế.
Tọa đàm hướng đến mục tiêu khẳng định vai trò chiến lược của công nghệ vũ trụ trong phát triển kinh tế – xã hội và an ninh quốc phòng; đồng thời là diễn đàn mở để các bên cùng nhìn nhận cơ hội – thách thức và kiến nghị giải pháp phát triển ngành công nghệ vũ trụ tại Việt Nam trong giai đoạn mới.
Toạ đàm “Đưa công nghệ vũ trụ trở thành động lực phát triển mới”
Tham dự tọa đàm là các chuyên gia và nhà quản lý đầu ngành trong lĩnh vực khoa học, công nghệ và không gian vũ trụ, bao gồm: TS. Nguyễn Tuân, Nguyên Bộ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ; GS. Nguyễn Trọng Hiền, chuyên gia cao cấp đang công tác tại NASA; PGS.TS Phạm Anh Tuấn, Tổng Giám đốc Trung tâm Vũ trụ Việt Nam; TS. Nguyễn Lương Quang, giảng viên và nhà nghiên cứu tại American University (Paris, Pháp); Ông Lý Hoàng Tùng, Phó Vụ trưởng Vụ Khoa học kỹ thuật và Công nghệ – Bộ Khoa học và Công nghệ; Ông Trần Tuấn Ngọc, Cục trưởng Cục Viễn thám Quốc gia – Bộ Tài nguyên và Môi trường; cùng Cô Lê Thanh Hương, Tổng Giám đốc Công ty TNHH Sao Vega (Vegastar), đại diện doanh nghiệp tiên phong trong lĩnh vực ứng dụng công nghệ vũ trụ tại Việt Nam.
Trong vai trò nhà tài trợ chính và diễn giả của tọa đàm, bà Lê Thanh Hương, Tổng Giám đốc Công ty TNHH Sao Vega (Vegastar), đã chia sẻ góc nhìn thực tiễn từ doanh nghiệp đang triển khai nhiều nền tảng ứng dụng công nghệ vũ trụ tại Việt Nam. Bà khẳng định: “Công nghệ địa không gian – nền tảng cốt lõi của chuyển đổi số quốc gia – đang giúp mô phỏng vận hành xã hội một cách trực quan, từ quản lý hạ tầng đô thị, giám sát môi trường đến phát hiện các ‘nút thắt’ trong chuỗi cung ứng hoặc dự báo dịch bệnh.”
Bà Lê Thanh Hương, Tổng Giám đốc Công ty TNHH Công Nghệ Sao Vega
Vegacosmos – đơn vị thành viên của Vegastar – đã phát triển nền tảng AI-GEOHUB – “nhà máy ứng dụng địa không gian”, giúp cả chuyên gia lẫn người dân không chuyên dễ dàng tiếp cận và khai thác dữ liệu vệ tinh. Theo bà Hương, mục tiêu mà Vegastar theo đuổi là đưa Việt Nam trở thành một “Vietnam Space Nation”, nơi công nghệ vũ trụ không chỉ dành cho quốc phòng mà phục vụ thiết thực đời sống hàng ngày.
Phát biểu tại tọa đàm, Ông Lý Hoàng Tùng, Phó Vụ trưởng Vụ Khoa học kỹ thuật và Công nghệ (Bộ KH&CN), khẳng định: “Phát triển công nghệ vũ trụ là yêu cầu tất yếu để bảo đảm chủ quyền, an ninh, thúc đẩy phát triển kinh tế – xã hội và nâng cao năng lực nội sinh về khoa học công nghệ.” Chương trình KH&CN cấp quốc gia về công nghệ vũ trụ đang triển khai giai đoạn 4 (2021–2030), với 4 trụ cột từ nghiên cứu lý luận, phát triển công nghệ – ứng dụng cho đến hoàn thiện thể chế và tăng cường hợp tác quốc tế.
Ông Lý Hoàng Tùng, Phó Vụ trưởng Vụ Khoa học kỹ thuật và Công nghệ, Bộ Khoa học và Công nghệ
Từ góc độ phát triển dài hạn, PGS.TS Phạm Anh Tuấn, Tổng Giám đốc Trung tâm Vũ trụ Việt Nam, nhận định: “Muốn tạo sức bật thực sự, cần xây dựng chiến lược phát triển không chỉ đến 2030, mà xa hơn – đến 2040, 2050.” Ông đề xuất thành lập một Cơ quan Hàng không Vũ trụ Quốc gia để điều phối tập trung các hoạt động đang phân tán giữa các bộ ngành, đồng thời khẳng định kinh tế vũ trụ là lĩnh vực tiềm năng với quy mô toàn cầu dự báo đạt 1.400 tỷ USD vào năm 2030.
PGS.TS Phạm Anh Tuấn, Tổng Giám đốc Trung tâm Vũ trụ Việt Nam
Từ kinh nghiệm quốc tế, TS. Nguyễn Lương Quang (CEA Paris-Saclay, Pháp) nêu bật vai trò của cơ chế mở và chuyển giao công nghệ: “Việt Nam cần một hệ sinh thái ‘vườn ươm khoa học’ nơi nhà nghiên cứu được toàn quyền sáng tạo, tự chủ tài chính và có cơ hội thương mại hóa công nghệ.” Theo ông, đây là yếu tố then chốt để giữ chân nhân tài và biến thành quả nghiên cứu thành giá trị thực tiễn.
TS. Nguyễn Lương Quang, chuyên gia đến từ Viện năng lượng nguyên tử và năng lượng thay thế – CEA Paris-Saclay
Bên cạnh đó, các chuyên gia như GS. Nguyễn Trọng Hiền (NASA), TS. Nguyễn Quân (nguyên Bộ trưởng Bộ KH&CN) và ông Trần Tuấn Ngọc (Cục Viễn thám Quốc gia) cũng đề xuất nhiều giải pháp cụ thể: hoàn thiện thể chế quản lý, đầu tư tập trung vào vệ tinh nhỏ và viễn thám tầm thấp, áp dụng cơ chế sandbox cho các dự án lớn, và xây dựng chính sách đào tạo, thu hút nhân tài trẻ trong ngành công nghệ vũ trụ.
Ông Trần Tuấn Ngọc – Cục trưởng Cục Viễn thám Quốc gia, Bộ Nông nghiệp và Môi trường.
TS Nguyễn Trọng Hiền, chuyên gia của Cơ quan Hàng không Vũ trụ Hoa Kỳ (NASA)
Tọa đàm khép lại với sự đồng thuận cao về việc cần sớm hành động quyết liệt, liên ngành và đồng bộ hơn, trong cả nghiên cứu, ứng dụng lẫn thương mại hóa công nghệ vũ trụ – để Việt Nam không chỉ bắt kịp xu thế toàn cầu mà còn làm chủ không gian theo đúng định hướng của Nghị quyết 57-NQ/TW và Chiến lược quốc gia về phát triển công nghệ vũ trụ đến năm 2030.
