Tạp chí Military Watch (MW) bình chọn ra Top 8 máy bay chiến đấu tác chiến không-đối-không tốt nhất thế giới. Bảng xếp hạng sẽ dựa trên hiệu suất, tỷ lệ sẵn có hoặc hiệu quả chi phí, các tính năng nổi bật của máy bay chiến đấu.
-
J-20A (Trung Quốc)
Được chuyển giao cho lực lượng Không quân Trung Quốc (PLA) vào năm 2016, J-20 ngày nay đại diện cho một trong hai loại máy bay chiến đấu thế hệ thứ 5 trên thế giới vừa được sản xuất và trang bị ở cấp độ phi đội, tương tự như F-35.
Tuy nhiên, khác với F-35, J-20 sử dụng khung máy bay 2 động cơ hạng nặng có thể chứa radar cỡ lớn hơn và nhiều vũ khí hơn. Điều đó cũng cho phép máy bay bay xa hơn, nhanh hơn ở độ cao lớn hơn và có khả năng cơ động cao hơn.
Biến thể J-20A cải tiến được đưa vào sản xuất năm 2019 đã cải thiện hơn nữa khả năng tàng hình của máy bay và tích hợp động cơ WS-10C mới, đưa nó trở thành máy bay chiến đấu thế hệ 5 duy nhất (chỉ tính các loại đang được sản xuất) có khả năng siêu chính xác, và khả năng bay siêu âm trong thời gian dài mà không cần sử dụng động cơ đốt sau.
J-20 được đánh giá cao nhờ khả năng tiếp cận các tên lửa không-đối-không tầm ngắn và tầm xa PL-10, cùng PL-15, trong đó PL-15 có tầm bắn xa hơn các đối thủ phương Tây và được trang bị radar quét mạng pha điện tử chủ động (AESA).
J-20 đang được sản xuất với tốc độ rất nhanh. Năng lực được tăng cường nhanh chóng của nó khiến nhiều nhà phân tích đánh giá đây là máy bay chiến đấu chiếm ưu thế trên không hàng đầu thế giới.
-
F-22 (Mỹ)
F-22 là dòng máy bay chiến đấu thế hệ thứ 5 đầu tiên được đưa vào biên chế quân đội trên toàn thế giới. F-22A Raptor gia nhập Không quân Hoa Kỳ vào tháng 12 năm 2005 sau nhiều năm trì hoãn và cắt giảm ngân sách thời hậu Chiến tranh Lạnh đã cản trở tiến độ ra mắt. Hai động cơ F119 của Raptor đã mang tính cách mạng và tiếp tục cung cấp cho máy bay chiến đấu lực đẩy mạnh hơn bất kỳ loại động cơ nào trên thế giới.
Khả năng tàng hình của F-22 cho đến nay vẫn được coi là vượt trội so với các mẫu máy bay tàng hình khác. Hiệu suất bay cao của F-22 được hỗ trợ bằng việc sử dụng động cơ vectơ lực đẩy để nâng cao khả năng cơ động. F-22 là máy bay chiến đấu duy nhất của phương Tây sử dụng công nghệ này.
Radar AESA của máy bay chiến đấu được coi là ngày càng lỗi thời, khả năng chia sẻ dữ liệu với các đơn vị khác ngoài F-22 vẫn kém. Hơn nữa, việc không có kính ngắm khiến chúng không thể tấn công các mục tiêu ngoài tầm nhìn.
F-22 đã bị cho ngưng sản xuất vào giữa năm 2009, chưa đầy ba năm rưỡi sau khi đi vào hoạt động. Các yêu cầu bảo trì cực kỳ cao và độ bền tương đối thấp là một trong những yếu tố khiến nó được dự đoán sẽ bị cho nghỉ hưu sớm hơn dự kiến.
-
Tiêm kích tàng hình Su-57 (Nga)
Su-57 là nỗ lực thứ hai của Nga nhằm cho ra đời một mẫu máy bay chiến đấu chiếm ưu thế trên không thế hệ thứ 5, sau khi chương trình MiG 1.42 đầy tham vọng sụp đổ do sự suy giảm trong nền kinh tế và công nghiệp của Nga những năm 1990.
Mẫu máy bay chiến đấu mới cất cánh lần đầu tiên năm 2010, mặc dù những trì hoãn trong chương trình khiến nó vẫn chưa được đưa vào phục vụ ở cấp độ phi đội.
Bù lại, Su-57 là mẫu máy bay thế hệ 5 duy nhất đã được thực chiến khi tiến hành các cuộc tấn công tên lửa chống lại lực lượng nổi dậy ở Syria. Nó cũng tự hào mang trên mình một loạt các tính năng độc đáo chưa từng thấy trên máy bay của Mỹ hay Trung Quốc.
Dù có khả năng tàng hình thấp hơn các máy bay chiến đấu khác cùng thế hệ nhưng Su-57 được hưởng lợi từ việc tiếp cận các radar chuyên biệt, mang lại mức độ nhận biết tình huống rất cao và có khả năng theo dõi 60 mục tiêu đường không cùng lúc.
Su-57 được đánh giá là có tiềm năng rất cao trong mọi vai trò. Bên cạnh đó, nó có thiết kế đa nhiệm hơn, cân bằng hơn hai mẫu máy bay được phát triển ở Trung Quốc và Mỹ.
-
F-35A/C (Mỹ)
F-35 là máy bay chiến đấu hạng nhẹ, được thiết kế để mang lại một giải pháp giá rẻ hơn so với mẫu F-22.
Điểm mạnh của F-35 là sự kết hợp hoàn hảo giữa hệ thống vũ khí tầm xa, cảm biến hiện đại, kỹ thuật tàng hình và hệ thống dẫn đường bằng vệ tinh. F-35 có thể mang theo 10 tấn vũ khí – điều mà chưa tiêm kích đa năng nào của Nga và Trung Quốc có được – gồm 1 pháo GAU-12/U 25 mm gắn trong thân F-35A với 180 viên đạn, hoặc gắn bên ngoài cánh F-35B và F-35C với 220 quả đạn.
Tuy nhiên, F-35 bị hạn chế bởi khả năng cơ động thấp, trọng tải nhỏ, khả năng tàng hình kém hơn F-22.
F-35 được phát triển chủ yếu dành cho các hoạt động không-đối-đất nhưng mức độ tinh vi của nó khiến khả năng tác chiến không-đối-không thứ cấp có tiềm năng trở nên rất mạnh mẽ nếu các vấn đề hiện tại ở phần thiết kế được giải quyết.
-
MiG-31BM/BSM (Nga)
MiG-31 được cho là máy bay chiến đấu/đánh chặn mạnh nhất trong biên chế của Nga. Mẫu máy bay này còn có các biến thể chuyên dụng dành cho hoạt động chống vệ tinh, như phiên bản MiG-31K trang bị tên lửa siêu thanh Kinzhal.
MiG-31 trang bị các radar có kích cỡ lớn hơn radar trên bất cứ máy bay chiến đấu hoặc máy bay đánh chặn nào khác trên thế giới. Đây cũng là máy bay chiến đấu hiện đại nhanh nhất trong biên chế của Nga, với tốc độ lên tới Mach 2,8.
Nó có thể bay siêu âm trong thời gian dài, có độ bền cao và có khả năng hoạt động trong điều kiện nhiệt độ khắc nghiệt, cũng như hạ cánh trên đường băng. Điều này làm cho chúng trở nên lý tưởng để phòng thủ vùng Bắc Cực mà Nga đang tranh chấp với phương Tây.
Tuy nhiên, liệu mẫu máy bay này có tiếp tục được hiện đại hóa vào giữa những năm 2020 hay không? Điều đó phụ thuộc rất nhiều vào mức độ tiến triển đạt được đối với ‘người kế nhiệm’ của MiG-31, hiện đang được phát triển theo chương trình PAK DP (MiG-41).
-
J-16/J-15B (Trung Quốc)
Trung Quốc mua máy bay chiến đấu Su-27 Flanker đầu tiên từ Liên Xô vào năm 1991, với 3 chiếc được chuyển giao trong năm ấy. Thời gian sau, Bắc Kinh đầu tư mạnh vào giấy phép sản xuất trong nước, để từ đó phát triển các biến thể bản địa có khả năng lớn hơn nhiều.
J-16 được chế tạo dựa trên độ bền rất cao của thiết kế Su-27, nó có khả năng chứa bộ cảm biến lớn và hiệu suất bay tuyệt vời dù khả năng tàng hình hạn chế. Nó trang bị hệ thống điện tử hàng không thế hệ thứ năm và vũ khí tiên tiến, đáng chú ý nhất là tên lửa PL-10 và PL-15.
Trong khi đó, J-15B là phiên bản phái sinh của Flanker tích hợp nhiều công nghệ tương tự do Hải quân Trung Quốc triển khai dành cho các hoạt động trên tàu sân bay. Mẫu máy bay này có thiết kế một chỗ ngồi thay vì hai chỗ ngồi, tập trung hơn vào ưu thế trên không và có nhiều điểm mạnh về hiệu suất tương tự như J-16.
Hệ thống điện tử hàng không của J-16 cũng được sử dụng làm cơ sở để Trung Quốc hiện đại hóa các biến thể Flanker cũ hơn như dòng J-11B. Gói nâng cấp bao gồm các cảm biến hiện đại, tên lửa, hệ thống liên kết dữ liệu…
-
Su-35S (Nga)
Gia nhập Không quân Nga từ đầu năm 2014, Su-35S có nguồn gốc từ Su-27 Flanker và được hưởng lợi đáng kể từ chương trình phát triển nâng cao như Su-27M, Su-37 và Su-35BM.
Su-35S tự hào có khả năng tiếp cận 3 loại radar, trong đó có hai radar AESA băng tần L được tối ưu hóa cho các nhiệm vụ tác chiến điện tử và chống tàng hình. Máy bay này đồng thời sử dụng động cơ mạnh hơn bất kỳ mẫu Flanker nào khác, chỉ yếu hơn một chút so với động cơ F119 trên F-22 về lực đẩy.
Mặc dù thiếu hệ thống điện tử hàng không tiên tiến, khả năng tàng hình và tên lửa tầm xa như các biến thể Flanker của Trung Quốc, nhưng Su-35 có tầm bay xa hơn nhiều, có thể leo cao nhanh hơn và cơ động tốt hơn. Nó còn được thiết kế để có thể đối đầu với máy bay phản lực thế hệ thứ 5 của NATO nói riêng.
-
F-15EX (Mỹ)
Đi vào hoạt động từ năm 2021, F-15EX là máy bay chiến đấu hạng nặng duy nhất được sản xuất ở phương Tây, F-15EX thiếu khả năng tàng hình tiên tiến của F-22 nhưng lại vượt trội hơn trong hầu hết các khía cạnh khác. F-15EX linh hoạt hơn nhiều và có thể triển khai nhiều loại vũ khí không đối đất và đối hạm.
Chiến đấu cơ F-15EX là phiên bản cao nhất của F-15 Eage nổi tiếng của Không quân Mỹ, sử dụng một loạt công nghệ thế hệ mới, bao gồm: tác chiến điện tử tiên tiến, radar mảng pha quét điện tử chủ động (AESA), máy tính xử lý tốc độ cực cao và có thể cả vũ khí siêu thanh… nhằm hỗ trợ các hoạt động chiến đấu trong tương lai.
Máy bay được tích hợp radar mạnh hơn cũng như hệ thống tìm kiếm và theo dõi hồng ngoại, đồng thời có yêu cầu bảo dưỡng thấp hơn nhiều. Với hệ thống điện tử hàng không đạt tiêu chuẩn mới nhất, F-15EX phù hợp hơn rất nhiều với các hoạt động tập trung vào mạng lưới và có thể triển khai một kho vũ khí tên lửa không đối không lớn hơn nhiều, đồng thời dự kiến trong tương lai sẽ triển khai các tên lửa ngoại cỡ với tầm bắn cực xa. F-15EX có độ bền cao hơn nhiều so với F-22, cũng như khả năng chiến đầu ngoài tầm nhìn.
Nguồn: Military Watch Magazine
